Aanstaande zaterdag om 18.11 uur onthult Jocus een bijna elf meter hoog kunstwerk op de Keulse Poort. Een scepter waarop de befaamde Jocushaan een prominente plek heeft gekregen. “Dit pronkstuk is een geschenk aan de stad; aan alle Venlonaere,” zo laat Vorst Joeccius XI Roel Versleijen weten. “Het is een eerbetoon voor alle opa’s, oma’s, kinderen, vaders, moeders, vrijwilligers; kortom voor iedereen die deze stad in zijn of haar hart draagt.”
Tekst: Rob Buchholz | Beeld: Leon Vrijdag
Het idee ontstond aan de vooravond van het 16 x 11 jubileumjaar van Jocus. Voor alle betrokkenen was duidelijk dat het geschenk een kunstwerk moest zijn dat symbool stond voor de inwoners van de stad Venlo. Versleijen: “Dit plan heeft zich in de loop van de tijd ontwikkeld. Daarbij was het eigenlijk de bedoeling om een haan op de Kop van de Weerd te plaatsen. Dat kan natuurlijk niet zomaar; daarom zijn we in gesprek gegaan met mensen van de gemeente. Wilden zij überhaupt een dergelijk geschenk aannemen? Het college van Burgemeester en Wethouders liet blijken verguld te zijn met het initiatief en waren overtuigd dat de kwaliteit van het beeld voorop stond, maar stelde wel voor om over een andere plek voor het kunstwerk na te denken. Na een reeks gesprekken met mensen van de adviescommissie beeldende kunst in de openbare ruimte werd gekozen voor de Keulse Poort.”
Twee geschenken
Rond diezelfde tijd dat de gesprekken met de gemeente plaatsvonden, legde Jocus contact met Rik van Rijswick, de kunstenaar die de befaamde Krijger had ontwikkeld. Een beeld dat veel bij de Venlose bevolking had losgemaakt. Vanaf dat moment belandde het hele plan in een stroomversnelling. Na gesprekken met particulieren en bedrijven bleek het mogelijk te zijn om de stad twee geschenken aan te bieden. De Krijger keerde terug op zijn plek op de Kop van de Weerd en Rik van Rijswick kreeg de opdracht om een tweede kunstwerk te maken; een sculptuur van de befaamde Jocushaan. Versleijen: “Bij de start van ons jubileumjaar op 10 november 2018 keerde De Krijger terug op zijn plek. Nu, als afsluiting van ons 16×11 jarig jubileum onthullen we zaterdag 9 november de trotse haan.”
Positieve vibe
Rik van Rijswick bevestigt dat de opdracht vanuit Jocus van meet af aan duidelijk voor hem was. Bij de in Beesel woonachtige kunstenaar ontstond een proces van ideeën. “Ik begreep het gevoel en de symboliek die dit kunstwerk moest uitstralen. Een grote, fiere haan bovenop een scepter. Een beeld dat past bij Jocus, een vereniging waar tradities hoog in het vaandel staan. Tijdens de gesprekken met Roel en een aantal andere betrokkenen ontstond een bepaalde vibe. Volgens mij heb ik die goed opgepakt en is deze vanaf het eerste ontwerpproces in de sculptuur verwerkt. Ja, ik had zeker de vrije hand in het ontwerp, maar het is altijd goed om te weten: welk gevoel heeft de opdrachtgever bij het kunstwerk? Dat gevoel, dat onzichtbare wilde ik zichtbaar maken. De positieve emotie heeft uiteindelijk tot dit resultaat geleid.”
Maakindustrie
Van Rijswick nam contact op met de diverse partijen die hadden toegezegd een bijdrage aan het kunstwerk te willen leveren. “Ook die bedrijven voelden precies aan welke uitstraling dit kunstwerk moest krijgen. Met hun expertise gaven zij weer advies over materialen, de eigenschappen en het gebruik daarvan. Zo kreeg het ontwerpproces steeds meer vorm en kon ik met een onbevangen blik met de restmaterialen aan de slag.” In de sculptuur zijn zowel nieuwe als restmaterialen verwerkt. Allemaal afkomstig van Venlose bedrijven die actief zijn in de maakindustrie.
Toegevoegde waarde
Van Rijswick is gewend om met dergelijke materialen te werken. “Deze materialen zijn zeker van toegevoegde waarde en hebben een bijzondere betekenis voor het beeld. De maakindustrie is natuurlijk essentieel voor Venlo. Door juist voor deze materialen te kiezen, tonen deze bedrijven hun betrokkenheid aan bij de stad. De basis van de scepter en haan is gemaakt van RVS (roestvrij staal) buizen, geleverd door Schouren Metaal BV. Mifa Aluminium zorgde voor de extrusiematerialen, gietdelen en ventilatorbladen van Vostermans, de verlichting is afkomstig van SLV en het glas is geschonken door Scheuten. Dit glas zorgt voor een fraai glinsterend effect bij zowel de haan als de scepter. Het licht creëert op zijn beurt een heel bijzondere dimensie die het beeld extra cachet geeft.” Volgens Van Rijswick schuilt er nog meer symboliek in het kunstwerk dan vooraf de bedoeling was. “Bij Mifa is brand geweest waardoor bepaalde materialen voor het bedrijf zelf niet meer bruikbaar waren. Echter wel voor deze haan. En juist dat maakt het zo mooi. Deze materialen zijn als een feniks uit de as herrezen en krijgen een nieuw leven in deze sculptuur.”
Verborgen symboliek
Een scepter waar eigenlijk een hand omheen gelegd kan worden en waar bovenop een fiere haan prijkt. De hand van de prins die het kunstwerk trots vastpakt is bijna voelbaar. Voor iedereen die deze sculptuur voor de eerste keer aanschouwt, is het vooral een imposant kunstwerk. Centraal in het beeld is het hart geplaatst. Het kloppende hart van de Jocushaan. Een aspect waar volgens zowel Versleijen als volgens Van Rijswick meerdere vormen van symboliek in verborgen zitten. “Het hart toont kracht, moed, verbondenheid, maar tevens kwetsbaarheid. Aan de andere kant staat het ook symbool voor het hart van de stad Venlo. Jocus draagt de stad en vooral dat aspect moest in het kunstwerk duidelijk zichtbaar zijn. Het hart staat eigenlijk symbool voor alle vrijwilligers van de Venlose Vastelaovend. Deze mensen werken ieder jaar met zoveel liefde, inzet en betrokkenheid voor de verenigingen. Ieder op hun eigen manier. Daar mogen wij als inwoners van de stad trots op zijn. Juist zij maken de Venlose Vastelaovend tot een succes.”
Jacques Scheuten
Versleijen wil daarbij nogmaals het belang van de bedrijven benoemen die dit geschenk mogelijk maakten. “Als Jocus voelen wij ons gezegend dat zoveel particulieren en bedrijven hierbij betrokken zijn geweest. Net zoals Rik voelden zij perfect aan wat wij voor ogen hadden. Die betrokkenheid is op verschillende manieren in de symboliek van het beeld terug te vinden. Daarom is het juist zo mooi dat het glas van het bedrijf van de eerder dit jaar overleden Jacques Scheuten in dit kunstwerk verwerkt is. Hij was vanaf het begin enthousiast over dit idee en heeft zich sterk gemaakt dat het beeld gerealiseerd kon worden. Als echte kunstliefhebber zal Jacques trots zijn op dit resultaat.”
Centrale plek
Vanaf aanstaande zaterdagavond zal de Jocushaan de bezoekers van de stad trots welkom heten. Vanaf de Keulse Poort, voor het Limburgs Museum, recht tegenover het station. De gewenste centrale plek in het hart van de stad. Van Rijswick laat weten dat mensen niet bang hoeven te zijn dat het imposante beeld een te prominente plek inneemt die het zicht op de omgeving wegneemt. “Er is met meerdere factoren rekening gehouden. Vooraf is goed nagedacht over de plek die dit kunstwerk in zijn omgeving zou krijgen. Daarom heb ik een transparante haan gemaakt waarbij het gebruik van RVS buizen en glas essentieel is. Je kunt er vanaf alle kanten doorheen kijken.”
Versleijen voegt daar ter afsluiting aan toe. “Tijdens dit hele proces is in relatief korte tijd door alle partijen perfect samengewerkt en tevens goed nagedacht over het eindresultaat en de locatie. De haan die een centrale plek krijgt bij een van de oude Venlose stadspoorten, midden in het Stedje van Lol en Plezeer. Dat is fantastisch. Het Museumkwartier wordt komend jaar opnieuw ingericht en vanzelfsprekend hebben wij goed naar de nieuwe plannen gekeken zodat het kunstwerk op de juiste plek gepositioneerd wordt. Deze plek zal na de hernieuwde indeling nog meer de functie krijgen van toegangspoort naar de stad. Onze trotse Jocushaan zal daar zeker een bijzonder fraaie bijdrage aan leveren. Wij zijn ervan overtuigd dat de Venlose bevolking dit kunstwerk in het hart zal meedragen en dat het bezoekers van de stad op positieve wijze gaat verrassen.”
