Ze is, zegt Pascalle Mansvelders, op de eerste plaats kunsthistoricus. Maar tevens uitvoerend kunstenaar en kunstrecensent. En iemand met een duidelijke mening over kunst en kunstbeleving. Zo laat ze blijken in deze editie van KunstVanbinnen, waarin de vraag wat de potentie is van Venlo als kunststad niet mag ontbreken.
Tekst: Jac Buchholz | Beeld: Franco Gori e.a.
Pascalle Mansvelders kent de plaatselijke en regionale kunstwereld goed; ze werkte onder meer jarenlang voor museum van Bommel van Dam en het Odapark in Venray. Het is dus niet vreemd naar haar mening te vragen over waarom Venlo nog altijd geen Tajiri-museum heeft – de wereldberoemde kunstenaar woonde immers decennialang in het nabije Baarlo? Ze denkt even na en haalt dan haar schouders op. “Ja, dat zou natuurlijk een enorme aanwinst zijn. Misschien is het er nog niet omdat sommige mensen niet altijd weten wat belangrijk is.”
Raar
Pascalle is kunst, al van kinds af aan, heeft ze eerder verteld. Niet vreemd. Opa schilderde; haar vader is de bekende Venlose kunstenaar en beeldhouwer Hay Mansvelders. Zelf tekende ze eerder dan ze kon lopen, zei haar moeder altijd. “Kunst was en is voor mij de normaalste zaak van de wereld. Maar als we dan op de lagere school moesten vertellen wat onze vaders voor werk deden en ik zei dat hij kunstenaar was, vonden andere kinderen dat raar. Die hadden er een bepaald beeld van: dat het er bij ons thuis wel heel apart uit moest zien. Dat vond ik dan weer raar.”
Nadenken
Als kind ging Pascalle al mee met haar vader naar de Vrije Academie, waar hij directeur was. Op haar 16e vroeg ze schilder Sef Moonen of hij haar les wilde geven. “Ik heb eigenlijk nooit overwogen iets anders te gaan doen dan de kunst.” Toch keken ze haar bij de Academie in Maastricht een beetje vreemd aan toen ze er als jonge meid met haar tekeningen voorbij kwam. Waarop Pascalle besloot naar het Atheneum te gaan. “Had ik twee jaar extra om na te denken over wat ik nu precies wilde.”
Studie kunstgeschiedenis
Omdat ze regelmatig tijdens de pauzes met Sef Moonen in gesprek ging over kunst, wilde ze er steeds meer over weten en begon er veel over te lezen. “Op een gegeven moment ontdekte ik dat het in de Verenigde Staten gebruikelijk is dat iemand die kunstenaar wil worden, kunsthistorie gaat studeren. Onder het mom dat je de techniek overal wel kunt leren, niet per se alleen op een academie. Dus besloot ik kunstgeschiedenis te gaan studeren.” Na haar afstuderen werd ze op diverse vlakken actief, maar nooit tegelijk. “Dat kan ik niet. Ik zet me ergens volledig voor in, moet daar dan ook de focus op kunnen leggen.”
Sculptuur
Combineren
Dus was er eerst een jarenlange periode dat ze actief was als kunsthistoricus. Daarop volgde opnieuw een lange periode waarin ze het accent verlegde en zich alleen maar bezig hield met creëren, het zelf maken van kunstwerken. Toen die periode voorbij was kwam de nadruk op het organiseren van tentoonstellingen te liggen. “Pas de afgelopen jaren, nadat ik met mijn vader en broer Studio Mansvelders heb opgericht, kan ik zaken combineren. Ik ben actief als uitvoerend kunstenaar, maar werk eveneens als adviseur en schrijf over kunst.”
Zwaar beroep
Op de vraag of ze zich niet altijd het liefst op het uitvoerend kunstenaarschap zou hebben toegelegd, volgt een zucht. “Misschien wel. Bij mij is er altijd de drive om iets te creëren. Maar kunstenaar is ook een zwaar beroep waar nogal misvattingen over bestaan. Ik vergelijk het wel eens met archeologie. Veel mensen denken dat je in Egypte wel even een nieuwe pyramide zult ontdekken. Die kans is miniem. Van kunstenaars denkt men vaak dat het een soort hobbyisten zijn. ‘Moet kunst nou zo duur zijn?’ hoor ik wel eens. Ja, zeg ik dan. Denk alleen al aan de materialen. Dan heb ik het nog niets eens over de vele uren die er in het voorbereiden en creëren van een kunstwerk gaan zitten en de tijd die er nodig was om het vak te leren.”
Openstellen
Ze lacht dan. “Nu lijkt het wel of ik alleen maar klaag, maar dat is niet zo. De kunst brengt me vooral ook veel voldoening. Je moet alleen geen kunstenaar worden als je denkt zo rijk of beroemd te worden. Het moet in je zitten. Je moet willen creëren, via de kunst willen communiceren. Want kunst is communicatie, roept emotie op. Als toeschouwer, beschouwer of lezer wordt je meegenomen naar de wereld van de kunstenaar. Daar moet je je voor durven openstellen. Op die manier kan kunst niet alleen esthetisch van waarde zijn, maar ook leerzaam. Je leert wat er in andere mensen, wellicht uit andere culturen, omgaat. Via kunst leer je de wereld te begrijpen. Daarom moet kunst ook voor iedereen bereikbaar zijn. Zelf ben ik een groot liefhebber van de pop art, onder meer omdat die zo toegankelijk is. Wist je dat Andy Warhol na Picasso de meest belangrijke kunstenaar van de twintigste eeuw is. Hij voelde de tijdsgeest destijds perfect aan.”
Memory Lights
Ze gaf het al eerder aan, sinds enkele jaren lukt het Pascalle om op meerdere vlakken actief te zijn. Waar ze ooit lange tijd als schilder werkzaam was – veel mensen kennen haar engelen – en later portretten maakte, daar ligt nu het accent weer op sculpturen ofwel Memory Lights. “Er zijn mensen die het kandelaars of lampen noemen, maar het zijn toch echt sculpturen. Gemaakt van spulletjes die je eigenlijk weg wil gooien, maar dat zonde vindt omdat ze een bepaalde emotionele waarde hebben. Spullen van een overledene, dierbaar vanwege de herinnering. Ik heb ooit een sculptuur gemaakt van spulletjes van mijn eigen moeder en maak ze nu ook voor andere mensen. Het zijn telkens weer unieke werken met voor de opdrachtgevers een bijzondere betekenis.”
Voorbeelden van Memory Lights die Pascalle Mansvelders maakt samen met art director/designer Max Malcorps
Kunst in het interieur
Daarnaast adviseert ze mensen bij het aanschaffen, ophangen en plaatsen van kunst. Want waar voor het coronatijdperk de witte, lege wand werd geprefereerd, daar is er nu de wens naar kunst in het interieur. “Ik vermoed dat mensen behoefte hebben aan sfeer en gezelligheid. Een kunstwerk kan daar veel invloed op hebben. Veel mensen willen nu ook meerdere kunstwerken aan de muur en vragen mij niet alleen samen met ze kunst uit te zoeken maar ook een compositie te maken. Dat vraagt om een uitgebreide voorbereiding. Ik wil graag goed weten wat ze aanspreekt.”
Minder aandacht
Aan het eind van het gesprek gaat het weer over Pascalles kijk op de kunst in het algemeen. Over het belang. Ze noemt kunst heel belangrijk, maar niet het allerbelangrijkste. “Goede zorg voor mensen is belangrijker natuurlijk. Maar onderschat de kracht van kunst niet. Kunst verbindt, je kunt met meerdere mensen iets waarderen. Weet je dat er jaarlijks nog altijd meer mensen naar musea gaan dan naar het voetballen. Dat gelooft bijna niemand, maar het is wel zo. Het is dan ook jammer om te zien dat de aandacht voor kunst onder jeugd minder wordt. Misschien ook omdat er op school minder aandacht voor is. Neem de periode dat ik bij van Bommel van Dam werkte. In die tijd kregen alle kinderen van alle scholen in Venlo een rondleiding. Dat was destijds vanzelfsprekend, sommigen kwamen zelfs elke tentoonstelling; dat kunnen we ons nu niet meer voorstellen, die aandacht voor kunst.”
Respect
Aangezien ze zeker de Noord-Limburgse kunstwereld goed kent, aan Pascalle de vraag hoe de stand van zaken is wat betreft Venlo als kunststad. Is er potentie of komen we toch weer steeds uit bij Vastelaovend? Ze kijkt even peinzend voor zich uit. “Potentie is er zeker. En er is niets mis met Vastelaovend, dat is onderdeel van de cultuur.” Ze wacht dan even, lijkt haar woorden te wegen. “In Venlo gebeuren goede dingen. Maar waar we voor moeten waken, en dat geldt niet alleen voor Venlo, is dat we kunst niet gaan misbruiken. Voor city branding, of in de politiek. Gebruik kunst niet als behang, maak het niet ondergeschikt aan een leuk marketingpraatje, daar is kunst te belangrijk voor. Kunst stijgt boven de markering, de city branding uit. Heb respect voor de kunst en voor de kunstenaar. Ja, dat is wel een goede conclusie om mee af te sluiten.”
