Iedereen die dinsdagavond de productie ‘Heel Limburg Vrij’ op de Markt voor het Venlose stadhuis had gezien, was het roerend eens: de makers hadden een meeslepende voorstelling met respect voor het verleden in elkaar gezet. Ook Venlonaren die de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt waren het unaniem eens dat deze uitvoering bijzonder indrukwekkend was.
Tekst: Rob Buchholz | Beeld: Peter Janssen
De twee voorstellingen op de Markt waren beide uitverkocht, maar dankzij Omroep Venlo konden thuisblijvers ook een uitstekende indruk krijgen van de productie. De in 1936 geboren Leopold Hogenhuis was aanwezig op de Markt en tijdens de uitvoering kwamen veel herinneringen naar boven. “Het was vooral indrukwekkend en uitstekend weergegeven. Ja bij de eerste harde geluiden van explosies schrok ik even, maar ik heb vooral genoten.”
St. Joseph ziekenhuis
Hogenhuis woonde gedurende de oorlogsjaren naast het voormalige Sint Josephziekenhuis aan de Hogeweg. Zijn vader was directeur en via het ouderlijk huis was een directe verbinding met het ziekenhuisterrein. “Als zelfs tijdens de bombardementen het schuilen in de eigen kelder te gevaarlijk was, vluchten we naar de kelder van het ziekenhuis. Dan brachten jongens als Marius van Soest en Jopie van der Wurf de gewonden met een bakfiets naar het ziekenhuis. Het zijn ervaringen die als kind veel indruk maken. Al die herinneringen kwamen dinsdagavond bij het zien van de beelden weer sterk naar boven. De geprojecteerde vlammenzee en instortende muren op de panden die op de Markt staan. De projecties van nazivlaggen. Heftig, maar het was vooral indrukwekkend.”
Kauwgum
De beelden riepen bij Hogenhuis in ieder geval geen nare gevoelens op. “Nee, het was zeker niet akelig. Zoals gezegd, veel herinneringen komen boven drijven. Maar het zijn flarden. Ik was een jong kind van nog geen tien jaar. Daar is inmiddels een heel mensenleven overheen gegaan.” Bij veel van die herinneringen van Leopold Hogenhuis staat de bevrijding centraal. “Op 1 maart 1945 kwamen verpleegsters over de Hogeweg richting het ziekenhuis gerend. Met kauwgum. Die hadden ze gekregen van Amerikaanse soldaten. De volgende dag ben ik met mijn vader op de fiets naar de stad gegaan. Een stad die flink verwoest was. We zagen Duitse soldaten uit de kelder bij Hotel Wilhelmina kruipen. Hun tijd was voorbij. Venlo was bevrijd.”
Slecht geslapen
De 83-jarige Carla Muijsers-Drukker is duidelijk in haar mening over de organisatie van ‘Heel Limburg Vrij’. “Van mij krijgen ze een elf met een griffel. Het was fantastisch. Het was af. Niets was deze mensen te gek. Ze hebben niet alleen een perfecte voorstelling neergezet, maar ook de hele organisatie er om heen. Het had niet beter gekund. Hoe hebben ze het voor elkaar gekregen.” Muijsers-Drukker ondervond wel de gevolgen van de voorstellingen. “Ik ben zeker geen slechte slaper, maar vannacht ben ik diverse keren wakker geworden. Ja, van alle emoties. Het was prachtig en ontroerend. Die bombardementen waren bijna levensecht. Precies zoals het toen ook klonk.” Emoties ontstonden ook bij de geboren Amsterdamse toen het verhaal van de kinderen uit Velden aan bod kwam. “Zij waren verraden. Ik ben van Joodse afkomst en was tijdens de oorlog van dezelfde leeftijd. Hun pijn was voelbaar. Die doodsangst kon ik mij zo goed voorstellen.”
Goltziusstraat
Zelf kwam ze op 6-jarige leeftijd naar Venlo en bracht de oorlogsjaren door op de Goltziusstraat. Na de evacuatie verbleef ze in Broekhuizenvorst waar ze haar latere echtgenoot Fons leerde kennen. “Ja, dat is misschien dan het goede aan de oorlog geweest. Maar verder hebben wij veel angsten doorstaan. Onze moeder op de Goltziusstraat sprak vloeiend Duits en zij heeft ons als Joodse kinderen een paar keer gered door allerlei smoezen aan de Duitse soldaten te vertellen. Van de gaskamers hadden we geen weet, maar ik begreep: als ze ons komen halen, is dat niet goed. Die herinneringen kwamen gisteravond weer sterk terug. Het heeft meer in mij losgemaakt dan ik vooraf had gedacht.”
Johan Berendsen
Ook de 83-jarige Theo Ottenheijm was dinsdagavond op de Markt aanwezig. Hij was blij de voorstelling live te mogen meemaken. “Ja het was indrukwekkend. Eigenlijk hadden we geen kaartjes. Het was misschien niet echt duidelijk gecommuniceerd, want veel mensen wisten het niet. Maar ik was maandag net op het juiste moment bij De Maaspoort. Zij kregen net drie kaartjes retour. Precies het aantal dat ik nodig had.” Ook bij Ottenheijm kwamen veel herinneringen naar boven. Zeker bij het zien van de foto van Johan Berendsen, een NSB’er, ook wel bekend als ‘de schrik van Venlo’. “Wij woonden op de Vleesstraat en in de zomer van 1944 viel hij met de Duitsers het pand van onze buren binnen. Duitse soldaten hebben daar een paar maanden gewoond. Een paar maanden later hoorden wij dat Berendsen was opgepakt en in de gevangenis was beland.”
Eng vond Ottenheijm de beelden ook niet. “Bij het nabootsen van de bombardementen moest ik wel terugdenken aan het schuilen in onze eigen kelder. Die bombardementen waren zo hevig dat we vreesden dat het huis was ingestort. Uiteindelijk viel de schade voor ons mee, maar niet voor de rest van de binnenstad.” Volgens Theo Ottenheijm is het goed dat het verhaal van de Tweede Wereldoorlog nog steeds verteld wordt. “Een van mijn zonen en een kleinzoon zijn ook heel erg in dat onderwerp geïnteresseerd. Soms praat ik er nog wel eens over en ik lees de boeken of artikelen. Je hebt het toch zelf meegemaakt. Daarom maakte die voorstelling zoveel indruk. Het zat goed in elkaar en was verder prima georganiseerd.”
