Na enkele jaren van leegstand krijgt de voormalige Duitse School – later Fotovakschool – aan de Julianastraat in Venlo een nieuwe bestemming. De nieuwe eigenaren gaan met architect Rob Kleuskens van Loxodrome het gebouw nu verder opknappen en restaureren. “Waarbij we het voor een deel toegankelijk maken voor de gemeenschap.”
Tekst: Jac Buchholz | Beeld: Loxodrome, VenloVanbinnen
De voormalige Duitse School is een gebouw in transitie. Dat wordt al snel duidelijk tijdens een rondleiding. De woonkamer van de voormalige directeurswoning is inmiddels ingericht als praktijkruimte, maar de meeste ruimtes wachten op de ingrepen die gaan komen. De nieuwe eigenaren: “We gaan hier vier appartementen realiseren. Maar er komt ook een openbare ruimte. Het is een bijzonder historisch gebouw dat we voor een deel voor de gemeenschap toegankelijk willen maken. Een ruimte waar bijvoorbeeld een expositie of workshop kan plaatsvinden, dat moeten we nog verder invullen.”
Zakelijke stijlen
Ze willen het gebouw weer zo veel mogelijk in de oude staat herstellen. Daarvoor hebben ze Rob Kleuskens van Loxodrome ingeschakeld. Die vertelt dat de Rosariumwijk, waar de Duitse School onderdeel van uitmaakt, zo’n 100 jaar geleden ontstond, als uitbreiding van de binnenstad. “Dat gebeurde stap voor stap. Dan werd er één woning gebouwd, dan drie. Het heeft jaren geduurd voor de wijk ‘af’ was.” Het ontwerp voor de Duitse School werd in 1928/29 gemaakt door architect Jacq Grubben. De zakelijke stijlen uit die tijd, zoals de Amsterdamse School, waren, zoals bij veel gebouwen in de wijk, een belangrijke inspiratiebron.
Nedinsco
De Duitse School werd gebouwd omdat in Venlo een redelijk grote Duitse gemeenschap leefde. Het van oorsprong Duitse bedrijf Nedinsco – na de Eerste Wereldoorlog naar Venlo uitgeweken vanwege de restricties die Duitsland na die oorlog was opgelegd – was de grote aanjager voor de bouw van de school. Kleuskens: “Het was een basisschool die overigens niet alleen voor Duitse kinderen bestemd was. Er werd tweetalig les gegeven en er gingen dus ook Venlose kinderen naartoe.”
Fotovakschool
In 1930 opende de Duitse School haar deuren, met vier lokalen, sanitaire en algemene ruimten, een portierruimte en directeurswoning. In 1938 werden er nog twee lokalen aan toegevoegd. “Daar was bij de bouw al rekening mee gehouden; de uitbreiding kostte 4.700 gulden”, vertelt Kleuskens die aangeeft dat veel vooroorlogse informatie over de school verloren is gegaan tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een aantal jaren na die oorlog verliet de Duitse School het gebouw dat vervolgens in het bezit kwam van woningbouwvereniging Ons Huis. “Het behield wel de functie van onderwijsgebouw – zo was het onder meer dependance van de HBS. In 1959 werd onder meer de ingang aangepast; daar kwam een toiletgroep.” In 1979 vestigde parkeerbeheer van de gemeente Venlo zich in het pand, vervolgens, tot enkele jaren geleden, de Fotovakschool.
Oorspronkelijk karakter
Nu krijgt het rijksmonument dus een nieuwe bestemming. Waarbij het oorspronkelijke karakter zo veel mogelijk in ere wordt gehouden of wordt teruggebracht, maakt Rob Kleuskens duidelijk. “Klopt, we gaan weer grotendeels terug naar toen, naar hoe het gebouw was in 1930; de structuur blijft behouden. Voordeel is dat er nog veel uit die tijd bewaard is gebleven. Al heeft de verbouwing uit 1979 er wel flink ingehakt – maar dat was in die tijd gebruikelijk, er werd veel anders, veel minder zorgzaam met monumenten omgegaan.”
Publieksruimte
Binnen die oorspronkelijke structuur, vertelt hij, worden vier appartementen gerealiseerd. Een in de lokalen op de begane grond, een in de lokalen op de eerste verdieping, de directeurswoning wordt een aparte woning en op de tweede verdieping komt een studio. De centrale hal wordt naar wens van de nieuwe eigenaren een publieksruimte voor allerlei culturele en soortgelijke activiteiten.
Respect
Interessante uitdaging volgens Kleuskens is hoe met respect voor het monument ook rekening te houden met functionaliteit en de huidige regelgeving op onder meer het gebied van energie en brandveiligheid. “Zo moesten we bijvoorbeeld een oplossing bedenken voor de natte cel bij de slaapkamers. Dat wordt een aparte unit die net niet tot aan de hoge, oorspronkelijke plafonds reikt. In dat laatste stuk tot aan het plafond brengen we glas aan zodat het karakter van de ruimte zichtbaar blijft en je het volume van wat ooit een klaslokaal was respecteert.” De verlaagde plafonds die er lange tijd in zaten, zegt hij, zijn en worden weggehaald. Er komt nieuw stucwerk, afgestemd op hoe het in 1930 was, en ook het tegelwerk krijgt de uitstraling van de begintijd – met nieuwe tegels met een passende uitstraling of authentieke tegels. “En de tegelvloeren, met hun bijzondere patronen, blijven uiteraard ook behouden, net als veel andere elementen.”
Speelplaats
Bij het terugbrengen van het gebouw naar 1930 moet wel rekening worden gehouden met de huidige bouweisen, merkt Kleuskens op. Met name op het gebied van brandveiligheid en energie. “Daar waar vloerverwarming mogelijk is brengen we die aan. Verder zal er gebruik worden gemaakt van een warmtepomp. En de kozijnen, die niet meer origineel waren, worden vervangen door een eigentijdse versie van hout, met de uitstraling van de vroegere kozijnen. De houten constructie van het gebouw wordt versterkt en we brengen materialen aan om een eventuele brandoverslag te vertragen. Een ingreep in de huidige structuur is dat we de oorspronkelijke ingang terugbrengen, net als de entree naar de directeurswoning. De speelplaats wordt tuin en voor toiletlokaaltjes die er staan en die ook uit 1930 stammen zoeken we nog een passende bestemming.”
Deels openbaar
Hij wijst tot slot op de centrale hal en entree die dus zodanig worden ingericht dat er openbare activiteiten kunnen plaatsvinden. Volgens Kleuskens een uitdrukkelijke wens van de nieuwe eigenaren. “Ze willen dat de Duitse School niet alleen weer een fantastisch mooi historisch gebouw wordt waar alleen de bewoners van kunnen genieten, maar dat het door het deels openbaar te maken een plek wordt voor de hele Venlose gemeenschap. Dat is een wens die ik bijzonder toejuich.”
