Pap z’n bevrijding

Column: Jac Buchholz | Beeld: Leon Vrijdag
Daar zit je dan als zelfbenoemd columnist die wekelijks een stukje wil schrijven. Waar gaan we het deze keer eens over hebben? Wat was het nieuws, en dan wel het lokale nieuws natuurlijk, afgelopen week? Nou, dat was er eigenlijk niet, het was vastelaovend.
Verder was er maar één item echt in het nieuws, het coronavirus. Dat is echter geen lokaal nieuws. Gelukkig. Laten we dat zo houden. Bovendien, wat kan ik er aan toevoegen? Iedereen heeft het erover. Waardoor het beangstigender lijkt dan het hopelijk is. Wat ik daarnaast beangstigend vind, is dat er dagelijks veel meer mensen sterven aan andere nare ziektes dan aan het coronavirus. Zonder dat daar al te veel aandacht voor is. Ziektes die al heel lang bestaan en waarvoor nog steeds geen goede geneesmiddelen zijn gevonden.
Geen nieuws maar wel een actueel thema is de bevrijding, 75 jaar geleden. Morgen geldt dat voor Venlo, over een paar dagen voor geheel Limburg. En begin mei voor heel Nederland. Wat zou mijn vader er van hebben gevonden, vroeg ik me af. Pap las veel over de oorlog, fictie en non-fictie. Keek veel over de oorlog. Idem. Maar sprak er, zover ik me kan herinneren, vrijwel nooit op een persoonlijke manier over.
De afgelopen jaren ben ik me gaan afvragen hoe hij die bevrijding en de bange maanden voorafgaand, hij werd in die periode 7, heeft beleefd. Van moeder weet ik dat wel zo’n beetje. Die werd geëvacueerd en kwam met een deel van het gezin in Weert terecht, in het klooster van de zusters Birgittinessen aan de Maasstraat. Ik ben er een jaar of tien geleden nog eens geweest voor een interview. Toen moeder dat hoorde wilde ze ook naar Weert, gewoon om er even langs te wandelen. Ze wekte de indruk goede herinneringen – voor zover dat in oorlogstijd kan – aan het verblijf in Weert te hebben overgehouden.
Het gezin waar pap in opgroeide bleef in Venlo. Hij heeft dus de bombardementen meegemaakt, het vertrek van veel Venlonaren, evacuées. En het moment dat de stad werd bevrijd, op 1 maart – morgen 75 jaar geleden. Was hij bang toen de bommen vielen? Ongetwijfeld. Opgelucht toen de bevrijders de stad in marcheerden? Vierde hij feest? Of bekeek hij het op zijn kenmerkende nuchtere wijze van een afstand? Hij heeft het er nooit over gehad. Zat het hem dwars? Als je als kind oorlog meemaakt dan draag je dat voor de rest van je leven op een of andere manier mee, lijkt me. Maar volgens mij had hij het wel een plek gegeven en kwam vandaaruit de nieuwsgierigheid voort wat er allemaal verder in de Tweede Wereldoorlog was gebeurd.
Nu zijn er mensen die dat herdenken van de bevrijding – en de slachtoffers die vielen – maar niets vinden. Kunnen we dat niet eens achter ons laten? Nee, mensen zonder empathisch vermogen en historisch besef, dat kunnen en moeten we niet. Het feit dat we in dit deel van de wereld al 75 jaar in relatieve vrede leven is uniek. Miljoenen mensen op andere plekken op onze aardkloot benijden ons er om. Die weten niet wat dat is, vrede. Die weten niet wat bevrijd worden is. Je kunt er de kranten dagelijks op na slaan.
In al die 75 jaar dat we bevrijd zijn, vonden er allerlei oorlogen plaats, vinden er allerlei oorlogen plaats. Dus ja, laten we gewoon ieder jaar eventjes stilstaan bij het feit dat wij in vrijheid leven en dat talloze onbekenden daar ooit hun leven voor hebben gegeven. Mijn vader zou het morgen zeker hebben gedaan.